NOS/Beeld Werkt
NOS Nieuws•vandaag, 19:40
Het kabinet moet meer haast maken met het verduurzamen van de industrie, vinden zowel oppositiepartijen als coalitiepartijen -waaronder D66 en CDA- in de Tweede Kamer. In een debat met de ministers Jetten en Adriaansens kraakten Kamerleden harde noten over het tempo van verduurzaming.
De regeringspartijen spraken in het coalitieakkoord af 35 miljard euro uit te trekken voor verduurzaming, waarvan 15 miljard voor onder meer waterstofprojecten. Nu Nederland van het aardgas af moet, zou groene waterstof een opvolger kunnen zijn. Niet alleen politieke partijen, maar ook bedrijven vinden het te lang duren.
Karen de Lathouder, bestuursvoorzitter van British Petroleum (BP) Nederland, zegt tegen de NOS dat “we moeten durven nu te beginnen”. Het bedrijf is volgens haar klaar om raffinaderijen waar met fossiele brandstoffen wordt gewerkt om te vormen naar meer duurzame installaties.
‘Gapend gat’
Uit de jaarlijkse Klimaat- en Energieverkenning bleek vorige week dat er te weinig gebeurt om de klimaatdoelen te halen. En volgens het International Energy Agency blijven investeringen in schonere energie wereldwijd nog zwaar achter bij die in fossiele bronnen: het zou slechts gaan om 5 procent.
PvdA-Kamerlid Thijssen ziet een “gapend gat” tussen de ambities en “wat er nu op de plank wordt gelegd”. De Partij voor de Dieren begrijpt niet waarom bedrijven “tot ver na 2030” de normen voor uitstoot mogen overschrijden. D66 wijst erop dat één derde van de CO2-uitstoot vorig jaar van de industrie kwam, en dat dat naar verwachting in 2030 de helft zal zijn.
SP-Kamerlid Leijten noemt de miljarden “die ons om de oren vliegen” bij de verduurzaming “exorbitant”. Ook zegt ze dat “we niet weten welke afspraken er gemaakt zijn”, waardoor de Kamer zijn controlerende taak niet kan uitvoeren.
Plan D66
De vraag of bedrijven die miljardenwinsten maken überhaupt wel overheidsgeld moeten ontvangen om duurzamer te worden, kwam ook aan de orde.
Regeringspartij D66 kwam met een vijfpuntenplan, met onder meer een voorstel om financiële steun voor bedrijven aan klimaatdoelen te koppelen. “Bedrijven die deze doelen niet halen, moeten de ontvangen steun terugbetalen” zei D66-Kamerlid Bouke.
Het “geen gratis geld plan” kwam D66 meteen op kritiek te staan. CDA-Kamerlid Bontenbal vreest dat het averechts werkt. “Denkt u dat nog één bedrijf dan gaat investeren in duurzaamheid?.” PvdA-Kamerlid Thijssen voorziet dat dit vijfpuntenplan- dat eerst naar het ministerie moet en dan weer terug naar de Kamer- niet voor de noodzakelijke haast gaat zorgen.
Wegjagen
Partijen als de PVV, VVD, JA-21 en de Groep van Haga vrezen dat de industrie met te strenge maatregelen wordt weggejaagd. “De-industrialisering helpt het klimaat niet” zegt VVD-Kamerlid Erkens. “Laat bedrijven bij verduurzaming hun eigen tempo bepalen”, zegt Kamerlid Van Haga. “Zonder deze mooie industrieën hadden we nooit zo veel welvaart gehad”.
De VVD wil dat het kabinet snel duidelijk maakt welke industrieën in ons land wel en niet essentieel zijn en welke we “koste wat het kost” willen behouden. Dat is volgens minister Adriaansens niet zomaar te zeggen. Het vereist volgens haar “langetermijnnadenkwerk”.
Het valt Adriaansens op dat er in de Kamer vaak kritisch gesproken wordt over industrie. “Niet door iedereen, maar mijn ervaring is juist dat een groot deel van het bedrijfsleven heel erg open staat voor verduurzaming.”
PvdA-kamerlid Thijssen mist urgentie en een brief van het kabinet waar “de vonken van af spatten”. Adriaansens ziet wel degelijk inspanningen waarbij die vonken zijn. Maar dat er “meer moet gebeuren” en er nog “stappen moeten worden gezet” ontkent ze niet.
Die stappen komen binnen enkele maanden in een brief aan de Kamer, belooft ze. Ook zal begin volgend jaar een “Nationaal Programma Verduurzaming Energie” worden uitgerold.
De meeste partijen vinden het allemaal lang duren, maar een Kamermeerderheid legt zich er toch bij neer.
Welk geld is er voor verduurzaming en waarom willen grote bedrijven subsidies?
35 miljard euro trekt het kabinet uit, waarvan 15 miljard is bedoeld voor de productie van nieuwe energie zoals groene waterstof.
Het kabinet wil de 20 grootste industriële uitstoters stimuleren technologieën te ontwikkelen die minder CO2-uitstoten. Bijvoorbeeld Tata-steel in IJmuiden en de raffinaderijen van Shell, Esso en BP in de Botlek. Als de productie genoeg wordt opgeschaald zou duurzame energie op termijn beter moeten kunnen concurreren met fossiele brandstoffen.
BP maakte in 2021 ruim 7 miljard dollar winst. Het bedrijf heeft plannen voor waterstoffabrieken en heeft projecten voor onder meer windparken en biobrandstoffen. Bij elkaar staat volgens een woordvoerder 6 miljard euro van het bedrijf zelf klaar.
Voor wind en biobrandstoffen kan het bedrijf zonder subsidie, maar voor waterstof is het wel nodig. Er is nog geen markt voor waterstof. Het geld is vooral nodig voor het afdekken van de risico’s.
